Οστεοαρθρίτιδα και ενδοαρθρικές ενέσεις Υαλουρονικού

Σε όλες μας τις αρθρώσεις, στο σημείο που έρχονται σε επαφή μεταξύ τους τα οστά υπάρχει αρθρικός χόνδρος. Ο χόνδρος είναι ένας πολύ λείος και ελαστικός ιστός που περιβάλλει τις αρθρικές επιφάνειες. Μέσα στις αρθρώσεις υπάρχει το αρθρικό υγρό που σκοπό έχει την λίπανση τους ενώ παράλληλα παρέχει θρεπτικά στοιχεία στον χόνδρο. 

Με την πάροδο του χρόνου οι αρθρικές επιφάνειες φθείρονται και το αρθρικό υγρό αλλοιώνεται. Η πάθηση που προκαλείται από αυτή τη διαδικασία είναι γνωστή σε όλους ως οστεοαρθρίτιδα, συμπτώματα της οποίας είναι ο πόνος, ο περιορισμός της κινητικότητας και η παραμόρφωση των αρθρώσεων. Όλα αυτά οφείλονται στην καταστροφή του χόνδρου που έχει ως αποτέλεσμα την άμεση επαφή των οστών μέσα στην άρθρωση. Συχνότερα προσβάλλονται η άρθρωση του γόνατος, του ισχίου, οι αρθρώσεις του χεριού όπως επίσης ο ώμος και η σπονδυλική στήλη. 

Η πιο συχνή εντόπιση είναι στο γόνατο. Υπάρχουν πολλοί τρόποι να αντιμετωπιστεί η οστεοαρθρίτιδα του γόνατος ανάλογα με τη βαρύτητα της πάθησης. Στα αρχικά στάδια θέση έχουν συντηρητικές μέθοδοι θεραπείας όπως, απώλεια βάρους, τοπικά σκευάσματα (κρέμες),φυσικοθεραπεία και φάρμακα (απλά αναλγητικά και αντιφλεγμονώδη). Σε πιο προχωρημένες αρθρίτιδες ο αρθροσκοπικός καθαρισμός και οι οστεοτομίες μπορούν να επιβραδύνουν την εξέλιξη της νόσου η οποία είναι πολυετής. Η τελική λύση όταν ο πόνος δεν μπορεί να ελεγχθεί είναι η ολική αρθροπλαστική του γόνατος όπου αντικαθιστάται ο φθαρμένος χόνδρος με εμφυτεύματα από μέταλλο και πλαστικό. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει θεραπεία που να αναστρέφει την εξέλιξη της οστεοαρθρίτιδας. 

Με την πρόοδο όμως της τεχνολογίας και την αυξανόμενη γνώση για την παθογένεση της οστεοαρθρίτιδας η ιατρική έρευνα εστιάζεται στην επιβράδυνση της νόσου και στην προαγωγή της σύνθεσης νέου χόνδρου. Η έρευνα αυτή είχε ως αποτέλεσμα την αναγνώριση ουσιών που προστατεύουν τον αρθρικό χόνδρο και προάγουν τη σύνθεση παραγόντων που επιβραδύνουν την καταστροφή της άρθρωσης. Οι ουσίες αυτές είναι το υαλουρονικό οξύ, η γλυκοσαμίνη και η θειική χονδροϊτίνη. Οι δυο τελευταίες κυκλοφορούν ευρέως ως συμπληρώματα διατροφής σε διάφορες μορφές και περιεκτικότητες. 

Το υαλουρονικό οξύ παρασκευάζεται ως ενέσιμο σκεύασμα (υαλουρονικό νάτριο) για έγχυση μέσα σε αρθρώσεις (ενδοαρθρική ένεση). Σήμερα παράγωγα του χρησιμοποιούνται επίσης στην οφθαλμολογία και στην πλαστική χειρουργική. Χρησιμοποιείται για πάνω από 10 χρόνια και έχει χορηγηθεί σε πάνω από 1εκατ. ασθενείς με εξαιρετική ασφάλεια. 

Το υαλουρονικό οξύ υπάρχει στο φυσιολογικό αρθρικό υγρό και συνεισφέρει στην λίπανση και τη διατήρηση του υγιούς χόνδρου. Στην οστεοαρθρίτιδα όμως η σύσταση του και η ποσότητα του στο αρθρικό υγρό αλλοιώνεται με αποτέλεσμα την καταστροφή των αρθρικών επιφανειών (χόνδρος). Με την έγχυση του μέσα στη άρθρωση πετυχαίνουμε την αύξηση της λίπανσης της, και συμβάλουμε στην προστασία του χόνδρου καθυστερώντας έτσι την εξέλιξη της αρθρίτιδας .Έρευνες δείχνουν ότι οι ενδοαρθρικές ενέσεις υαλουρονικού νατρίου πιθανόν να έχουν και αναλγητική δράση όπως και οι ενέσεις κορτιζόνης. 

Τα πρώτα σκευάσματα υαλουρονικού νατρίου παρασκευάζονταν από ιστούς ζωικής προέλευσης ενώ σήμερα είναι βιοτεχνολογικά προϊόντα καλλιέργειας κυττάρων (Highly Purified Hyaluronan –HPH), γεγονός που μειώνει στο ελάχιστο την πιθανότητα αντίδρασης του οργανισμού στην ουσία. 

Στο εμπόριο κυκλοφορούν διάφορα σκευάσματα με διαφορετική σύσταση και προέλευση. Συνήθως χορηγούνται σε 3 ή 5 εβδομαδιαίες εγχύσεις αναλόγως της περιεκτικότητας της ένεσης αλλά η χορήγηση με μία μόνο ένεση πυκνότερων σκευασμάτων κερδίζει έδαφος. Αυτός ο τρόπος χορήγησης μειώνει στο ελάχιστο τις όποιες πιθανότητες μόλυνσης της άρθρωσης και βεβαίως την ταλαιπωρία του ασθενή ενώ το κόστος είναι περίπου το ίδιο. 

Η διαδικασία είναι απλή και γίνεται στο χώρο του ιατρείου. Μετά την έγχυση ο ασθενής πρέπει να αποφύγει έντονη καταπόνηση του γόνατος, όπως πολύωρη ορθοστασία ή περπάτημα για 24-48 ώρες. Η δράση του υαλουρονικού ποικίλει από 6 έως 12 μήνες και η διαδικασία μπορεί να επαναληφθεί αναλόγως του αποτελέσματος. Η λήψη άλλων φαρμάκων δεν είναι αντένδειξη για την ενδοαρθρική έγχυση υαλουρονικού. 

Είναι σημαντικό να σημειώσουμε ότι οι ενέσεις έχουν καλύτερο αποτέλεσμα σε αρχόμενη ή μετρίου βαθμού οστεοαρθρίτιδα.. Μπορούν να βοηθήσουν σημαντικά στην μείωση κατανάλωσης των αντιφλεγμονωδών φαρμάκων με αποτέλεσμα να μειώνονται οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες τους. Τα αντιφλεγμονώδη μπορεί να παρουσιάσουν σημαντικές παρενέργειες όπως διάβρωση του στομάχου (γαστρορραγίες), επηρεασμό της αρτηριακής πίεσης ακόμη και να προκαλέσουν μη αναστρέψιμες νεφρικές βλάβες. 

Υπάρχει γενικότερα μια επιφύλαξη στη χρήση των ενδοαρθρικών ενέσεων υαλουρονικού νατρίου και αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η δράση τους δεν είναι άμεση. Ένα 40% των ασθενών παρουσιάζει βελτίωση των συμπτωμάτων του στην 1η εβδομάδα, ενώ μετά την 3η το ποσοστό ανεβαίνει στο 80%. 

Βεβαίως οι ενέσεις υαλουρονικού δεν είναι πανάκεια και δεν προσφέρει οριστική θεραπεία της οστεοαρθρίτιδας. Η δυνατότητα όμως να χορηγήσουμε στον ασθενή ικανοποιητική ποσότητα υαλουρονικού με μία μόνο ένεση, το καθιστά ένα καλό θεραπευτικό μέσο που βοηθά στην ανακούφιση των συμπτωμάτων και απομακρύνει χρονικά τις χειρουργικές επεμβάσεις. Αυτός άλλωστε είναι και ο σκοπός μας στη αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας, η καθυστέρηση ή και αποφυγή αν είναι δυνατόν μιας μεγάλης χειρουργικής επέμβασης.